Δημοσιεύθηκε Ιστοσελίδα www.Capital.gr – 28/3/2019
Η επιστροφή των 970 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα έχει αργήσει σημαντικά. Η ομάδα εργασίας του Eurogroup ανήμερα της εθνικής μας εορτής διαπίστωσε πάλι ότι δεν έχουν συμφωνηθεί «όλα» τα απαραίτητα μέτρα με τους θεσμούς, ούτως ώστε να ληφθεί απόφαση για την εκταμίευση της «διευκόλυνσης για τη μείωση του χρέους» στο νέο Eurogroup τον Απρίλιο.
Η ισχύς του νόμου Κατσέλη έληγε τον Δεκέμβριο του 2018. Ανεύθυνες πολιτικές εξαγγελίες «σεισάχθειας», το κίνημα δεν πληρώνω, αλλά και η εκ νέου διόγκωση της κρίσης τα τελευταία χρόνια οδήγησαν στο δυσθεώρητο ύψος των κόκκινων δανείων, που αγγίζει το 47% του χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Οι τράπεζες αδυνατούν να χρηματοδοτήσουν την παραγωγική οικονομία, και όταν το κάνουν γίνεται με επιτόκια που πλήττουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού. Μετά από δύο παρατάσεις και σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον, μόλις κατατέθηκε σχέδιο ρύθμισης, υπό τον -παραπλανητικό- τίτλο: «Πρόγραμμα επιδότησης αποπληρωμής στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων με υποθήκη σε κύρια κατοικία».
Ακόμη και από τον τίτλο της κατατεθείσας τροπολογίας, είναι προφανές ότι είναι πολιτικώς ιδιαίτερα δύσκολο να ειπωθεί η αλήθεια στους δανειολήπτες: ότι πρέπει επιτέλους να ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι, και να εντοπίσουμε όσους βρίσκονται σε πραγματική αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους από όσους κρύβονται πίσω από τις προστατευτικές προβλέψεις και καθίστανται συστημικοί κακοπληρωτές. Ότι έχουμε χρέος να προστατέψουμε όσους αντιμετωπίζουν αντικειμενικές δυσκολίες, με μία αυτοματοποιημένη διαδικασία ταχέος διαχωρισμού των κατηγοριών των δανειοληπτών και γρήγορης διευθέτησης των οφειλών. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να επιστρέψει το τραπεζικό σύστημα στην κανονικότητα και να μπορέσει να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία.
Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι η προτεινόμενη ρύθμιση περιλαμβάνει αυστηρότερα κριτήρια υπαγωγής και σχετικώς δυσμενέστερες ρυθμίσεις, επιτρέποντας όμως απεριόριστη χρονικά επιδότηση της δόσης για όσους υπαχθούν. Δεν αναμένεται πάντως να οδηγήσει σε μεταπήδηση στο νέο πλαίσιο, όσων έχουν αναζητήσει την προστασία του ν. Κατσέλη.
Πέραν της ανυπαρξίας πλαισίου για τα κόκκινα δάνεια, οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, που δημοσιεύθηκαν προ μηνός, επισημαίνουν σειρά μικρών διαφοροποιήσεων από τα συμφωνηθέντα, με προεξάρχον θέμα την σημαντική αύξηση των προσλήψεων: πράγματι, σύμφωνα με το apografi.gr, το Δημόσιο πληρώνει επιπλέον σχεδόν 60.000 άτομα, σε σχέση με το 2014. Στα ΝΠΙΔ του κράτους έχει προσληφθεί 50% παραπάνω προσωπικό! Και αυτό την ώρα που δεν έχουν συμπληρωθεί οι θέσεις στην ΑΑΔΕ, ούτε οι ανάγκες στον τομέα της υγείας ή της ασφάλειας.
Σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον, δεν είναι έκπληξη η αδυναμία προσέλκυσης επενδύσεων. Η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων στην Ευρωζώνη, με λιγότερο από 13% του ΑΕΠ, και επενδυτικό έλλειμμα περί τα 80 δισ. ευρώ1. Μόνο δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα θα πείσουν και τους πιο δύσπιστους: ΔΕΗ και Ελληνικό. Μετά από χρόνια όπου η κυβέρνηση αναζητούσε εναλλακτική λύση, ακυρώνοντας την πώληση της μικρής ΔΕΗ, κατέληξε στην προσπάθεια πώλησης των λιγνιτικών μονάδων Μελίτης και Μεγαλόπολης. Το υψηλό τίμημα και η διεθνής τάση αποδέσμευσης από τον λιγνίτη δεν επέτρεψαν την προσέλκυση επενδυτών. Η νέα προσπάθεια πώλησης που θα γίνει δεν θέτει κατώτατο όριο τιμήματος, δείχνοντας πια την απαξίωση στην οποία έχει οδηγηθεί η άλλοτε κραταιά, αλλά σήμερα χρεοκοπημένη και με παρωχημένο επιχειρησιακό μοντέλο ΔΕΗ. Όσο για το Ελληνικό, επένδυση που σύμφωνα με εκτιμήσεις θα προσέδιδε, από μόνη της, έως και 1,5% στο ΑΕΠ, δεν έχουμε δει τα τελευταία χρόνια απολύτως καμία πρόοδο. Δεν ξέρουμε πότε θα ξεκινήσουν τα έργα.
Άρα τα 970 εκατ. ευρώ δεν επιστρέφονται γιατί η Κυβέρνησή μας συνεχίζει στραβά να αρμενίζει. Σα να μην κατάλαβε τίποτε από την κρίση. Σα να μην κατάλαβε τα αίτιά της. Σα να μην έχει αντιληφθεί ότι ο λαϊκισμός κοστίζει, σα να μην έχει καταλάβει ο κρατισμός πρέπει να ξεριζωθεί και η οικονομία να αναπνεύσει. Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι που καθυστερεί η επιστροφή των χρημάτων. Τα χρήματα κάποια στιγμή θα τα πάρουμε, αλλά μυαλό οι κυβερνώντες να αλλάξουν τακτική δεν διαφαίνεται. Άρα το καλύτερο να αλλάξουμε κυβερνώντες και κυρίως να αλλάξουμε ριζικά κατεύθυνση.
- Βλ. Theodore Pelagidis, From bailout program exit to recovery?The Brookings Institute, 6 Μαρτίου 2019, καθώς και την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής European Semester, Country Report: Greece, 27 Μαρτίου 2019.